Όταν παρήγγειλα αυτό το βιβλίο διαδικτυακά είχα αρκετές αμφιβολίες σχετικά με την ποιότητά του. Όμως, τελικά αποδείχτηκε πως οι αμφιβολίες μου δεν είχαν καμία βάση. Για να είμαι ειλικρινής, αυτό το βιβλίο είναι ένα απόλυτα ισορροπημένο βιβλίο: κινείται αριστοτεχνικά γύρω από την έννοια των Επανορθωτικών πρακτικών (εξ ου και ο υπότιτλός του: ‘Restorative Practices for Positive Classroom Management) δίχως να αναλώνεται σε βαρετές λεπτομέρειες θεωρητικού χαρακτήρα αλλά και δίχως να φτάνει στην αντίθετη πλευρά, ήτοι της άκρατης επιφανειακότητας.
Το εν λόγω βιβλίο αποτελεί ένα εξαιρετικό πόνημα των συγγραφέων Dominique Smith (ενός πολύπειρου διευθυντή στο Health Sciences High & Middle College), του Douglas Fisher (καθηγητή στο προαναφερθέν κολέγιο αλλά και καθηγητή στο San Diego State University) καθώς και της Nancy Frey (καθηγήτριας επίσης τόσο στο κολέγιο που προανέφερα όσο και στο πανεπιστήμιο του San Diego και πολυγραφότατη).
Το βιβλίο χωρίζεται σε 6 κεφάλαια τα οποία ακολουθούνται από μια πολυσέλιδη πληθώρα πηγών. Ξεκινά με τον διαχωρισμό των εννοιών της Τιμωρητικής και της Επανορθωτικής Δικαιοσύνης (πρώτο κεφάλαιο) και συνεχίζεται με το (δεύτερο) κεφάλαιο που είναι αφιερωμένο στις βάσεις της Επανορθωτικής Δικαιοσύνης και των πρακτικών που ακολουθεί: ‘Relationships and meaningful Instruction’.
Το κεφάλαιο 3 αποτελεί λογική συνέχεια του προηγούμενου δεύτερου κεφαλαίου και συνδέεται αρμονικά με το τρίτο κεφάλαιο καθώς εξερευνά τις δομές που μπορούν να υποστηρίξουν τις επανορθωτικές πρακτικές μέσα σε μια σχολική αίθουσα (‘Classroom procedures and expectations’). Όμως, δεν μένει εκεί: συνεχίζει με όλους τους άτυπους τρόπους χρήσης των επανορθωτικών πρακτικών σε καθημερινή βάση. Αυτοί οι τρόποι (που περιγράφονται με πολύ απτό τρόπο) χτίζουν τις βάσεις για την δημιουργία της ειρήνης (‘Peacebuilding’) μέσα, έξω και πέρα από το σχολικό περιβάλλον.
Μετά το Peace building, οι συγγραφείς αγγίζουν την έννοια του Peacemaking εισάγοντας τον αναγνώστη στην ουσιαστική εφαρμογή των formal restorative practices μέσα από μια καλοφτιαγμένη στρατηγική ανάλυση. Και, τέλος, στο έκτο και τελευταίο κεφάλαιο -που αποτελεί και έναν ευχάριστο επίλογο- περιγράφεται η δημιουργία της νοοτροπίας των Επανορθωτικών πρακτικών για ένα ειρηνικό, δημοκρατικό σχολείο που αγκαλιάζει όλους τους μαθητές ανεξαιρέτως.
Το βιβλίο αυτό περιλαμβάνει σε πολύ τακτά διαστήματα υποδείγματα εγγράφων (των όσων αναλύει) για να βοηθήσει όσους εκπαιδευτικούς ενδιαφέρονται, έχει πολλές εικόνες που συνδράμουν στην αμεσότητα της σύνδεσης του αναγνώστη με τα όσα περιγράφονται. Κυρίως, όμως, το βιβλίο αυτό έχει μια υπέροχη ισορροπία ανάμεσα στη θεωρία και στην πράξη: περιγράφονται τα βιώματα των ίδιων αυτών των συγγραφέων (πρακτικό σκέλος) και από την άλλη πλευρά παρουσιάζονται θεωρητικές τοποθετήσεις (με συγκεκριμένες πηγές).
Οι Επανορθωτικές πρακτικές μπορούν να συνδράμουν καίρια στη δημιουργία ενός θετικού κλίματος στα σχολικά περιβάλλοντα. Χτίζουν και ενισχύουν τις σχέσεις εκπαιδευτικών και μαθητών τόσο κατά τη διάρκεια των διδακτικών ωρών όσο και στα διαλείμματα ή τις ώρες μετά το πέρας του σχολικού προγράμματος. Μπορούν να αγκαλιάσουν όλους τους μαθητές όλων των επιπέδων και των τάξεων. Επίσης, με οργανικό, αυθεντικό και ουσιαστικό τρόπο δημιουργούν όλα αυτά τα απαραίτητα soft skills που καλό είναι να μάθει κάθε εκπαιδευτικός: την ενσυναίσθηση, τον ειλικρινή διάλογο, την ενεργητική ακρόαση, την αναπλαισίωση, κλπ.
Συνιστώ ανεπιφύλακτα την μελέτη του βιβλίου Better than carrots or sticks: Restorative Practices for Positive Classroom Management σε όλους όσους σχετίζονται με την εκπαιδευτική διαδικασία. Είναι ένα χρήσιμο εργαλείο που μπορεί να συνδράμει στην απόκτηση δεξιοτήτων, στην διεύρυνση τον προσωπικών οριζόντων αλλά και στην εν τέλει υποβοήθηση δημιουργίας των βάσεων για μια πλούσια, πολυεπίπεδη, ουσιαστική εκπαιδευτική διαδικασία.
