Στο πρώτο1 μέρος του άρθρου μας, αναφερθήκαμε στο ρόλο του δικηγόρου ως νομικού παραστάτη στη διαμεσολάβηση. Αναλύσαμε την υποχρέωση του δικηγόρου να ενημερώσει τον εντολέα του για όλες τις πιθανές μορφές επίλυσης της διαφοράς του. Τέλος, ξεκινήσαμε την αναλυτική περιγραφή των βημάτων που θα πρέπει να ακολουθηθεί στο πρώτο χρονικά στάδιο της διαμεσολάβησης το οποίο και είναι το προκαταρκτικό. Στο άρθρο μας αυτό θα συνεχίσουμε την αναφορά μας (κατά το μέτρο του εύληπτου αλλά και του συγκεκριμένου) στα υπόλοιπα δύο στάδια -χρονικά- της διαμεσολάβησης: δηλαδή, στην έναρξη & διεξαγωγή της διαμεσολάβησης και την ολοκλήρωσή της.
Την ημέρα που έχει οριστεί ως ημέρα διεξαγωγής της διαμεσολάβησης, ο δικηγόρος προσέρχεται μαζί με τον εντολέα του στον τόπο διεξαγωγής της διαδικασίας και, όταν έρθει η σειρά του, ο δικηγόρος-νομικός παραστάτης κάνει την εναρκτήρια τοποθέτησή του2. Η εναρκτήρια τοποθέτηση του δικηγόρου αφορά τα κύρια προβλήματα που αντιμετωπίζει ο εντολέας του και τα αναφέρει με τρόπο που συνάδει με την επιστημονική του κατάρτιση αλλά και με γνώμονα το συμφέρον του εντολέα του. Ο ρόλος του δικηγόρου είναι να προστατεύσει τα όσα για τον εντολέα του διακυβεύονται μέσα σε κλίμα διαλόγου αληθινού και δημιουργικού.
Αφού ολοκληρωθούν οι εναρκτήριες τοποθετήσεις όλων των μερών, ξεκινούν συνήθως3 οι κατ’ιδίαν συναντήσεις του διαμεσολαβητή με καθένα από τα μέρη & τον νομικό του παραστάτη. Στις συναντήσεις αυτές4, σκοπός του δικηγόρου είναι να προσπαθεί συνεχώς να αξιολογεί τα δεδομένα από νομικής πλευράς, να αντιλαμβάνεται τις κινήσεις του εντολέα του ώστε να ανακαλύπτει ποιες είναι οι αληθινές του ανάγκες. Συλλέγει όλα εκείνα τα δεδομένα που απαιτούνται για την αποτελεσματική διαπραγμάτευση και παρέχει στον διαμεσολαβητή όσες πληροφορίες χρειάζονται για να κατανοήσει ο τελευταίος τα σημεία που αποτελούν κλειδιά για την εν λόγω διαφορά. Οι πληροφορίες που μεταφέρει στον διαμεσολαβητή καλύπτονται αυστηρά από το απόρρητο και την εμπιστευτικότητα. Πολύ σημαντικός είναι ο ρόλος του δικηγόρου στο στάδιο αυτό, διότι (στα πλαίσια της σωστής στρατηγικής) επιτρέπει -με τη συναίνεση του εντολέα του φυσικά- συγκεκριμένο μόνο όγκο πληροφοριών που ο διαμεσολαβητής θα μεταφέρει στην άλλη πλευρά.
Επίσης, είναι καθοριστικός ο ρόλος του δικηγόρου την ώρα των διαπραγματεύσεων διότι χάρη στην επιστημονική του κατάρτιση και γνώση εντοπίζει ποια ζητήματα (από αυτά που ο εντολέας αναφέρει) δεν είναι αμιγώς νομικά ή, επίσης, ποια μπορούν να μεταφραστούν σε θέσεις ουσίας. Αυτά σίγουρα θα επηρεάσουν τόσο την ίδια την θέση τους όσο και την πορεία της διαμεσολάβησης.
Ακόμη, στο στάδιο των διαπραγματεύσεων, ο δικηγόρος βοηθά τον εντολέα του στην αξιολόγηση των προτάσεων-αντιπροτάσεων της άλλης πλευράς, όπως επίσης και στην αξιολόγηση των δεδομένων και των συμφερόντων των τελευταίων. Πολύ σημαντική η συνδρομή του δικηγόρου στον εντοπισμό των ζητημάτων εκείνων που ουδεμία σχέση έχουν με την διαφορά και που είναι ικανά να φέρουν καίριο πλήγμα στην ομαλή διεξαγωγή της διαδικασίας. Εδώ, ας αναφερθεί βέβαια πως όλες οι συναισθηματικές εντάσεις και φορτίσεις οδηγούνται με τη βοήθεια του ανεξάρτητου, αμερόληπτου κι ουδέτερου διαμεσολαβητή, σιγά-σιγά στην αποφόρτιση.
Το τέταρτο και τελευταίο χρονικά στάδιο της διαμεσολάβησης είναι η ολοκλήρωσή της. Μια διαμεσολάβηση μπορεί να έχει δύο πιθανά σενάρια: ή την αποτυχία ή την επιτυχία. Σε περίπτωση αποτυχίας, ο δικηγόρος δεν έχει να κάνει τίποτα παραπάνω από το να παραλάβει ένα πρακτικό αποτυχίας5. Σε περίπτωση, όμως, επιτυχίας6, κάθεται στο ίδιο τραπέζι με τον δικηγόρο της άλλης πλευράς και συντάσσουν μαζί το πρακτικό συμφωνητικό επιτυχούς επίλυσης της διαφοράς. Το πρακτικό αυτό συμφωνητικό είναι ιδιαιτέρως σημαντικό διότι εμπεριέχει όλους τους όρους που τα μέρη συμφώνησαν κατά τη διάρκεια της διαμεσολάβησης και η προσεκτική του αποτύπωση έχει εξέχουσα σημασία.
Ο δικηγόρος, αφού συντάξει (μαζί με το συνάδελφό του της άλλης πλευράς) το πρακτικό συμφωνητικό επιτυχούς επίλυσης της διαφοράς, επιστρέφει στον εντολέα του και τον ενημερώνει επακριβώς για τους όρους αυτούς ώστε να αντιληφθεί ο τελευταίος τους όρους και την τυχόν εφαρμογή τους. Βέβαια, αυτό το φροντίζει και ο διαμεσολαβητής7.Έπειτα, το πρακτικό υπογράφεται από όλους. Κλείνοντας, ας σημειώσουμε πως, αν κάποιο από τα μέρη το ζητήσει, ο δικηγόρος του οφείλει (έναντι παραβόλου8 ύψους 50€) να το καταθέσει στη γραμματεία του Πρωτοδικείου στην έδρα του οποίου η διαμεσολάβηση έλαβε χώρα και λαμβάνει αντίγραφο.
Η διαδικασία της διαμεσολάβησης, εφόσον ολοκληρωθεί με την υπογραφή του πρακτικού επιτυχούς επίλυσης της διαφοράς, επιφέρει τόσο άμεσα όσο και μακροπρόθεσμα μόνον ευεργετικά αποτελέσματα9 για όλους όσους συμμετείχαν σε αυτήν. Ας γίνει ο νέος νόμος αφορμή για την ενίσχυση της συνοχής του κοινωνικού συνόλου αλλά και την θέαση της έννοιας της σύγκρουσης ως κάτι όχι απαραίτητα αρνητικό και στρεσογόνο, αλλά μια ευκαιρία για εξομάλυνση των σχέσεων.
- Διάβασε εδώ το πρώτο μέρος του άρθρου
- Την εναρκτήρια τοποθέτησή του την έχει προετοιμάσει στο πρώτο χρονικά στάδιο (βλ. το προηγούμενο άρθρο μας -μέρος Α’).
- Αναφέρουμε ‘συνήθως’ διότι αυτό είναι στη διακριτική ευχέρεια του διαμεσολαβητή. Ας μην ξεχνούμε πως η διαδικασία της διαμεσολάβησης είναι εύπλαστη διαδικασία που όμως έχει συγκεκριμένα όρια, κατευθύνσεις και κανόνες.
- Το στάδιο της διερεύνησης δηλαδή.
- Βλ. σχετικά και το άρθρο 8§2β του Ν.4640/2019
- Βλ. σχετικά και το άρθρο 8§1 του ιδίου νόμου
- Βλ. σχετικά και το άρθρο 15§5 του ιδίου νόμου
- Βλ. σχετικά και το άρθρο 8§2 του ιδίου νόμου.
- Αν θέλεις, μπορείς να μελετήσεις κι αυτό το σχετικό άρθρο.
