Η διαμεσολάβηση στη χώρα μας αποτελεί μέρος της ελληνικής έννομης τάξης από το 2010. Από το 20181 ο Έλληνας νομοθέτης εισήγαγε στον Νόμο για τη διαμεσολάβηση τη δυνατότητα εξωδικαστικής επίλυσης της διαφοράς μέσω τηλεδιάσκεψης, ιδέα που είχε ήδη απασχολήσει τους διαμεσολαβητές πριν το έτος 19982α κ 2β. Τι είναι όμως η τηλεδιάσκεψη;
Τηλεδιάσκεψη3 είναι ο σύγχρονος τρόπος επικοινωνίας εξ αποστάσεως σε πραγματικό χρόνο μεταξύ δύο ή και πολλών περισσότερων ανθρώπων που βρίσκονται σε διαφορετικό χώρο και τόπο. Παρέχει τη δυνατότητα πλήρους αλληλεπίδρασης προσομοιώνοντας -κατά το μέτρο του δυνατού- την επικοινωνία πρόσωπο προς πρόσωπο: με βίντεο, με ήχο, κλπ. Οι παρεχόμενες δυνατότητες μέσω τηλεδιάσκεψης πραγματοποιούνται είτε μέσω internet από τον προσωπικό υπολογιστή (ή το tablet ή το κινητό τηλέφωνο) του ενδιαφερόμενου είτε και με άλλους τρόπους όπως για παράδειγμα με τηλεφωνική κλήση.
Ο νέος αυτός τρόπος επικοινωνίας μπορεί να συνδράμει αποτελεσματικά και σε επίπεδο νομικό. Δηλαδή, μπορεί να μεταμορφωθεί σε πολύτιμο εργαλείο επίλυσης διαφορών. Τα οφέλη της διαδικασίας της διαμεσολάβησης μέσω τηλεδιάσκεψης δύνανται να είναι τα ακόλουθα: α) Κατάργηση του ‘εμποδίου’ της σε διαμεσολάβηση φυσικής παρουσίας: περιπτώσεις όπου είναι εξαιρετικά δύσκολη η αυτοπρόσωπη στον χώρο της διαμεσολάβησης φυσική παρουσία (ασθένεια-τραυματισμός, πανδημία, ταξίδι, φυσική καταστροφή, κλπ). Επίσης, με την τηλεδιάσκεψη β) ξεπερνιούνται προβλήματα νομικής φύσης4: δικαιοδοσία, διασυνοριακού τύπου ζητήματα, κλπ. Επίσης, γ) μειώνονται σημαντικά τα κόστη της διαδικασίας (λχ: χρήματα για τυχόν μίσθωση χώρου διεξαγωγής της διαδικασίας, χρόνου και έξοδα μετακίνησης στον χώρο διεξαγωγής της διαμεσολάβησης) πράγμα που οδηγεί, με την σειρά του, στην δ) εξοικονόμηση πολύτιμου χρόνου [λ.χ. i) το ασύγχρονο5 της επικοινωνίας επιδρά ευεργετικά στο μέρος που δεν έχει κατ’ιδίαν συνάντηση, ii) συνήθως με την τηλεδιάσκεψη η διαδικασία περιλαμβάνει διαλόγους πιο ευθείς και συμπεριφορές πιο αληθινές, οπότε τα στάδια διαδέχονται το ένα το άλλο συντομότερα]6. η Αυτά όλα είναι μερικά από τα θετικά που μπορεί να επισημάνει κανείς για τη διαδικασία της διαμεσολάβησης μέσω τηλεδιάσκεψης.
Η διαδικασία της διαμεσολάβησης με τηλεδιάσκεψης πραγματοποιείται με κάθε πρόσφορο μέσο. Αυτό σημαίνει ότι ο διαμεσολαβητής επικοινωνεί με τα μέρη πριν την έναρξη της διαδικασίας ώστε να διασφαλίσει ότι: α) αυτά νιώθουν άνετα με την κατ’αυτό τον τρόπο διεξαγωγή της διαδικασίας και, β) αντιλαμβάνονται την έννοια της τηλεδιάσκεψης αποδεχόμενα ό,τι αυτό συνεπάγεται (λχ: θέματα απορρήτου, συνδεσιμότητας, πιθανότητα μελλοντικής αλλαγής του μέσου τηλεδιάσκεψης αν διακοπεί βίαια η σύνδεση του πρώτου μέσου τηλεδιάσκεψης, κλπ). Για την επιλογή του μέσου τηλεδιάσκεψης (την πλατφόρμα7 που θα χρησιμοποιηθεί) υπεύθυνος είναι ο διαμεσολαβητής. Έτσι, τα μέρη έχουν να στρέψουν όλη τους την ενέργεια και την προσοχή στην ίδια την ουσία της διαφοράς κι όχι σε τεχνικά ζητήματα (που πιθανότατα δεν είναι εξοικειωμένα και δεν γνωρίζουν ίσως επαρκώς).
Απορία που έχει συχνά ακουστεί: γίνεται να μην έχει ο καθένας τον δικό του υπολογιστή αλλά να είναι λχ. ο δικηγόρος με τον εντολέα του σε έναν υπολογιστή; Η απάντηση είναι θετική. Ναι, δεν υπάρχει κάποιος περιορισμός σε αυτό. Σε αυτό μπορεί να συνδράμει αποφασιστικά και ο διαμεσολαβητής: αυτός είναι που θα συντονίσει τη διαδικασία και μπορεί να λύσει κάθε απορία σχετική με τον τρόπο διεξαγωγής της διαδικασίας.
Με την μέσω τηλεδιάσκεψης διαμεσολάβηση δημιουργείται ένα νέο, σύγχρονο πεδίο επίλυσης των διαφορών υπεύθυνα, άμεσα, δίχως περιττές καθυστερήσεις και αναβολές. Η διαδικασία εφαρμόζεται εδώ με τον ίδιο τρόπο αναλογικά. Η διαμεσολάβηση είναι διαρθρωμένη διαδικασία κι έχει συγκεκριμένα στάδια8 που ακολουθούνται ανεξαρτήτως τρόπου διεξαγωγής. Η εμπιστευτικότητα, το απόρρητο, η ιδιωτικότητα μπορούν να εφαρμοστούν και εξ αποστάσεως. Επίσης, τα διαλείμματα που γίνονται στην με φυσική κι αυτοπρόσωπη παρουσία διαμεσολάβηση τυγχάνουν εφαρμογής και στην με τηλεδιάσκεψη διαμεσολάβηση.
Ως κλείσιμο, αφήνω και την σκέψη μου αυτή: η διαμεσολάβηση με τηλεδιάσκεψη είναι μια διαδικασία που δύναται να πραγματοποιηθεί μόνο αν προκρίνεται ως η πλέον κατάλληλη9. Διότι η πρόσωπο προς πρόσωπο επικοινωνία δεν μπορεί να αντικατασταθεί πλήρως με κανένα άλλο μέσο10. Είναι στη διάκριση του διαμεσολαβητή να κρίνει ποιο είδος διαμεσολάβησης11 θα έχει περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας και αυτό να προτείνει στα μέρη.
______________________________________________
- Με τον τότε Νόμο 4512/2018 στο άρθρο 182§4β. Στον νέο (ισχύοντα τώρα) Νόμο 4640/2019 η διαμεσολάβηση μέσω τηλεδιάσκεψης εντοπίζεται στο άρθρο 5§3εδ.β’. Εκεί ορίζεται ότι «Αν δεν είναι δυνατή η φυσική παρουσία αμφότερων των μερών και του διαμεσολαβητή στον ίδιο τόπο και χρόνο, η διαμεσολάβηση μπορεί να πραγματοποιηθεί με τη διαδικασία της τηλεδιάσκεψης μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή ή άλλου συστήματος τηλεδιάσκεψης, στο οποίο έχουν πρόσβαση τα άλλα μέρη της διαφοράς».
- α) Βλέπε εδώ κι εδώ. β) Η ιδέα της online δίκης κατέχει ήδη θέση και στον ελληνικό ΚΠολΔ, με το άρθρο 237 (αρκετά σύγχρονο & προτωποριακό ομολογουμένως!)
- Βλέπε εδώ από το ΕΚΠΑ.
- Βλέπε εδώ την θέση του Bruce Leonard Beal: Κοστίζει πολύ η μετάβαση σε άλλο λ.χ. κράτος για την υποστήριξη της νομικής ενέργειας: ρίσκο αποτελεσματικότητας ενέργειας σε ξένο δίκαιο, κόστη υποστήριξης υπόθεσης, κόστη μετάβασης, κλπ.
- Βλέπε εδώ (σελ.6 και 7) για το ασύγχρονο (τι είναι και πώς βοηθά πρακτικά): Experienced mediators are well aware of the benefits of asynchrony. This is a big part of the reason that many mediators ‘caucus’ (meet separately) with participants. Mediators want to slow the process down and assist participants to craft more capable contributions. This concept of slowing the process down and allowing participants to safely craft their contributions is at the heart of caucusing. Surely, the Internet works capably as an extension of individual party caucus and is remarkably convenient and affordable. Internet communications take less time to read and clients do not hear a professional fee meter clicking. When the Internet is utilized for caucus, the ‘non-caucusing participant’ does not need to sit in the waiting room or library reading Time magazine or growing resentful at being ignored.
- Βλ. εδώ στο site του P.O.N. του πανεπιστημίου του Harvard
- Υπάρχουν αρκετές πλατφόρμες κατάλληλες για την διεξαγωγή της διαμεσολάβησης με τηλεδιάσκεψη, λχ: ezTalks Cloud Meeting, Zoom, Skype, Join.me, GoToMeeting, Adobe Connect, Google Hangouts, Ekiga καθώς και αρκετές άλλες.
- Τα στάδια της διαμεσολάβησης: εδώ.
- Βλέπε εδώ αναλυτικότερα για τα θετικά και τα αρνητικά της διαμεσολάβησης με τηλεδιάσκεψη.
- Βλ. κι αυτό το ενδιαφέρον μέρος από το e-book για τη Διαμεσολάβηση των εκδόσεων Oxford University Press. Επίσης και το άρθρο του Forbes εδώ
- Εδώ άρθρο του Joe Liffrig
