Οι Επανορθωτικοί Κύκλοι είναι μια πολύ παλιά μέθοδος που εμείς οι ‘σύγχρονοι’ άνθρωποι ανακαλύψαμε εκ νέου στα τέλη του 20ού αιώνα. Για την ακρίβεια, μερικοί πρωτοπόροι στον τομέα της Επανορθωτικής Δικαιοσύνης τόλμησαν να κοιτάξουν στα μάτια το ισχύον δυτικό δικαιϊκό σύστημα στη δεκαετία του 1970 και να εκφράσουν την άποψη ότι μπορεί μεν να υπάρχει απονομή δικαιοσύνης, όμως οι σχέσεις των ανθρώπων που είχαν εμπλακεί στη σύγκρουση-διαμάχη-έγκλημα δεν θεραπεύονταν. Οι πληγές έμεναν αθεράπευτες αλλά επίσης και τα θύματα συνήθως έμεναν αβοήθητα.
Το παρόν βιβλίο είναι πόνημα της Kay Pranis, εκπαιδεύτριας Επανορθωτικών Κύκλων αλλά και συγγραφέως πάμπολλων άρθρων, βιβλίων. Από το 1994 ως το 2003 είχε αναλάβει το λειτούργημα της υπεύθυνης Επανορθωτικής Δικαιοσύνης στο τμήμα φυλακών της Minnesota των ΗΠΑ. Έχει συντονίσει εκατοντάδες Κύκλους σε όλο τον κόσμο: σε κοινότητες, ομάδες εργασίας, σχολεία, φυλακές, εκκλησίες, φοιτητές κλπ. To 2016 είχα κι εγώ την μεγάλη χαρά να εκπαιδευτώ από την Kay και να βιώσω μέσα από την σπουδαία εμπειρία της την ουσία των Κύκλων.
Από τις πρώτες κιόλας σελίδες του βιβλίου αντιλαμβάνεται ο αναγνώστης πως η φιλοσοφία των Επανορθωτικών Κύκλων βασίζεται στη θέση ότι όλοι είμαστε σε ανάγκη βοήθειας και ότι βοηθώντας τους άλλους βοηθούμε και τους ίδιους μας τους εαυτούς. Η εισαγωγή αναφέρει όλα τα βασικά δομικά στοιχεία ενός Κύκλου: την κυκλικότητα, την έναρξη και το κλείσιμο, το ρόλο του Συντονιστή, το ‘εργαλείο του διαλόγου’, τις αξίες και τις κατευθυντήριες γραμμές αλλά και το ρόλο των προσωπικών ιστοριών. Επίσης, αναφέρονται τα βασικά είδη των Κύκλων αλλά και το πότε (και πώς) οι Επανορθωτικοί Κύκλοι τυγχάνουν εφαρμογής.
Το τρίτο κεφάλαιο 
του βιβλίου μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση. Εκεί αναφέρεται η θέση ότι οι Κύκλοι υποθέτουν την καθολική ανθρώπινη επιθυμία να σχετιζόμαστε με τους συνανθρώπους μας με καλή διάθεση: θέση που ενισχύεται από την φυσική και τη κβαντική θεώρηση των πραγμάτων. Πραγματικά εντυπωσιακή η θέση αυτή που έρχεται να τονίσει ότι υπάρχουν ανάμεσά μας σχέσεις-κινήσεις αθέατες που μας επηρεάζουν λιγότερο ή περισσότερο.
Στο πέμπτο κεφάλαιο δεσπόζουσα θέση έχει η έννοια της ομοφωνίας (consensus στα αγγλικά). Η ομοφωνία δίνει δύναμη σε όλους. Οι Κύκλοι βασίζονται όχι στην πλειοψηφία αλλά στην ομοφωνία. Κι αυτό σημαίνει ότι ερχόμενοι σε μια τέτοια διαδικασία απαιτείται να υπάρχει συμπεριφορά εξερεύνησης κι ανταλλαγής απόψεων παρά μια λογική πειθούς ή ‘κατάκτησης’. Με την ομοφωνία έχουν ‘φωνή’ όλοι. Ακούγονται με σεβασμό όλες οι απόψεις και ο διάλογος αποκτά αυθεντικότητα και ειλικρίνεια. Αυτό είναι πολύ πιο εύκολο κι εφικτό όταν μοιράζονται οι συμμετέχοντες προσωπικές ιστορίες.
Το βιβλίο “The little book of Circle Processes” στα δύο τελευταία κεφάλαιά του αναφέρεται στην σημασία των Κύκλων σαν εργαλείο κοινωνικής ειρήνης και ενδυνάμωσης-αποκατάστασης των ανθρώπινων σχέσεων. Επίσης, απαντά σε πολλά λογικά ερωτήματα όπως το ‘γιατί υπάρχουν οι Κύκλοι’, τη διαφορά τους από τις θεραπευτικές ομάδες που διενεργούνται από ψυχολόγους, τη διαφορά των Κύκλων από άλλες παρόμοιες δράσεις της Επανορθωτικής Δικαιοσύνης, κλπ.
Σαν επίλογο, εκφράζω την άποψη πως το βιβλίο αυτό αποτελεί ίσως το πιο κατατοπιστικό και ουσιαστικό πόνημα για τους Κύκλους που έχει -ως τώρα- κυκλοφορήσει. Η ισορροπία του ανάμεσα στην παρουσίαση των Κύκλων από άποψη δομής αλλά και η ακόλουθη παράθεση αληθινών βιωμάτων από Κύκλους που συντόνισε η ίδια η συγγραφέας, καθιστούν αυτό το 76 σελίδων βιβλίο ιδανικό για όσους θέλουν να προσεγγίσουν την ιδέα των Επανορθωτικών Κύκλων. Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις The Justice and Peacebuilding Series και η ιστοσελίδα μας το προτείνει ένθερμα.
